Thế giới của nhạc cổ điển tựa như một đại dương mênh mông, bởi chúng chứa đựng những tinh hoa nghệ thuật của nhân loại suốt hàng trăm năm qua. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu, rào cản lớn nhất đôi khi không nằm ở giai điệu mà lại nằm ở những thuật ngữ chuyên môn có phần hàn lâm. Bạn đã bao giờ phân vân sự khác biệt giữa một bản “Giao hưởng” (Symphony) hùng tráng và một bản “Hòa tấu” (Concerto) tinh tế? Hay tự hỏi tại sao “Sonata” lại là hình thức khí nhạc quan trọng bậc nhất?

Hãy cùng Anton Music giải mã nhanh 10 thể loại nhạc cổ điển kinh điển nhất qua những định nghĩa ngắn gọn và dễ hiểu ngay sau đây.

Tìm Hiểu Nhanh Về 10 Thể Loại Nhạc Cổ Điển Mà Người Mới Nên Biết

Nhạc Waltz (Valse – Điệu luân vũ)

Nhạc Waltz còn được dịch âm là “Valse”. Ở thời kỳ đầu, đây là một thể loại nhạc dùng cho các buổi khiêu vũ xã giao. Nó thường sử dụng nhịp 3 phách (3/4), nhấn mạnh trọng âm vào phách đầu tiên, với giai điệu trôi chảy và tiết tấu rõ ràng. Do khi nhảy cần hai người thành đôi và xoay tròn, nên nó được gọi là “Viên vũ khúc” (Điệu nhảy xoay tròn/Luân vũ).

Tác phẩm tiêu biểu: Johann Strauss – “The Blue Danube” (Sông Danube Xanh)

Nhạc Minuet (Điệu Minuet)

Minuet là một loại điệu nhảy nhịp 3 phách bắt nguồn từ dân gian Tây Âu, sau đó thịnh hành trong cung đình Pháp. Tên gọi của nó xuất phát từ việc các bước nhảy của điệu này khá nhỏ. Tốc độ vừa phải, có thể miêu tả nhiều động tác nghi thức, phong cách trang nhã. Mặc dù Minuet và Waltz đều là thể loại khiêu vũ, nhưng Minuet có tốc độ bình ổn hơn và phong cách đoan trang hơn.

Tác phẩm tiêu biểu: Beethoven – “Minuet in G Major” (Minuet giọng Sol trưởng)

Biến tấu khúc (Variation)

Biến tấu khúc (Variation) là bản nhạc bao gồm một chủ đề chính và một loạt các sự lặp lại có thay đổi của chủ đề đó, được tổ chức theo một tư duy nghệ thuật thống nhất. Ví dụ như bản “Biến tấu Sao lấp lánh” của Mozart, nó lấy giai điệu bài hát “Sao lấp lánh” làm chủ đề chính, sau đó thông qua các hình thức trang trí, thay đổi tiết tấu, đệm hòa thanh… để phát triển thành 12 khúc biến tấu khác nhau.

Tác phẩm tiêu biểu: Mozart – “Twinkle Twinkle Little Star Variations” (12 biến tấu trên chủ đề “Ah vous dirai-je, Maman”)

Hành khúc (March)

Hành khúc (March) là một loại ca khúc giàu tiết tấu bước đi. Ban đầu nó nảy sinh từ đời sống chiến đấu của quân đội, dùng để cổ vũ ý chí, khơi dậy nhiệt huyết chiến đấu của binh sĩ. Sau này, trong đời sống xã hội, người ta cũng thường dùng thể loại này để biểu đạt sức mạnh tập thể và quyết tâm chung. Giai điệu hùng tráng, khỏe khoắn và tiết tấu kiên định, mạnh mẽ là đặc điểm cơ bản của hành khúc.

Tác phẩm tiêu biểu: Johann Strauss – “Radetzky March” (Hành khúc Radetzky)

Khúc luyện tập (Etude)

Đúng như tên gọi, Etude là loại bản nhạc được viết để luyện tập kỹ thuật diễn tấu nhạc cụ, thường có các mục đích kỹ thuật cụ thể như: luyện chạy gam (scales), rải ngón (arpeggios), quãng tám, nốt kép, nốt láy… Còn “Concert Etude” (Khúc luyện tập dùng cho hòa nhạc) là những tác phẩm phái sinh từ bài luyện tập, dần chuyển hóa thành các tác phẩm nghệ thuật mang tính phô diễn kỹ thuật cao để biểu diễn trên sân khấu.

Tác phẩm tiêu biểu: Chopin – “Revolutionary Etude” (Etude Cách mạng)

Tùy hứng khúc (Capriccio)

Tùy hứng khúc có cấu trúc tự do, kỹ thuật rất khó, tính chất kỳ lạ, không bị ràng buộc bởi chủ đề và mang cảm xúc nhiệt tình, phóng khoáng. Nó thường sử dụng các giai điệu dân ca làm chủ đề, giàu màu sắc địa phương. Tác phẩm này của Paganini thể hiện rõ những đặc điểm tự do và phóng khoáng của thể loại Capriccio.

Tác phẩm tiêu biểu: Paganini – “Caprice in A Minor” (Caprice giọng La thứ)

Cuồng tưởng khúc (Rhapsody)

Danh từ “Rhapsody” bắt nguồn từ những người ngâm thơ sử thi ở Hy Lạp cổ đại, họ dùng nhạc cụ đệm để hát hoặc ngâm thơ. Sau này trong sáng tác chuyên nghiệp, thuật ngữ này chỉ những bản “ảo tưởng khúc” (fantasy) dành cho khí nhạc được phát triển dựa trên chủ đề là các giai điệu dân ca.

Tác phẩm tiêu biểu: Liszt – “Hungarian Rhapsody No. 2” (Rhapsody Hungary số 2)

Bản Sonate (Sonata)

Sonata là một thể loại tác phẩm khí nhạc cỡ lớn là một trong những thể loại thường thấy nhất trong các tác phẩm độc tấu hoặc hòa tấu thính phòng. Ở thời kỳ Haydn và Mozart, hình thức Sonata 3 chương (Nhanh – Chậm – Nhanh) đã được xác lập. Dưới sự phát triển của Beethoven, thể loại Sonata lại tiến thêm một bước dài.

Tác phẩm tiêu biểu: Beethoven – Chương 3 “Moonlight Sonata” (Sonata Ánh trăng)

Bản hòa tấu (Concerto)

Thông thường, tác phẩm mà một nhạc cụ (như violin, piano, cello…) đua tài cùng với dàn nhạc thì được gọi là Concerto. Nếu có hai nhạc cụ giống hoặc khác nhau cùng diễn tấu với dàn nhạc thì gọi là Double Concerto (Hòa tấu kép). Concerto Violin “Lương Chúc” là hình thức concerto phổ biến nhất với một cây đàn violin kết hợp với một dàn nhạc.

Tác phẩm tiêu biểu: “Butterfly Lovers Violin Concerto” (Concerto Violin Lương Chúc)

Bản giao hưởng (Symphony)

Giao hưởng (Symphony) là hình thức tổ khúc khí nhạc cỡ lớn, thông qua việc vận dụng tổng hợp và khai thác tính năng cũng như sức biểu cảm của các loại nhạc cụ để xây dựng hình tượng âm nhạc, thể hiện tình cảm nội tâm và tư tưởng của nhà soạn nhạc. Được trình diễn bởi dàn nhạc giao hưởng, về bản chất, nó chính là một bản “Sonata” dành cho dàn nhạc.

Tác phẩm tiêu biểu: Beethoven – “Symphony No. 5” (Giao hưởng Định mệnh)

Lời Kết

Hy vọng rằng 10 khái niệm trên đã giúp bạn có thêm một góc nhìn thú vị và gần gũi hơn về thế giới nhạc cổ điển. Mỗi thể loại, từ điệu Waltz lãng mạn đến bản Giao hưởng hùng tráng, đều mang một cấu trúc và ngôn ngữ cảm xúc riêng biệt. Tuy nhiên, lý thuyết chỉ là bước khởi đầu. Hãy thử tìm nghe ngay những tác phẩm tiêu biểu được gợi ý trong bài. Khi kết hợp sự hiểu biết với việc lắng nghe chủ động, bạn sẽ thấy những giai điệu kinh điển ấy không còn xa lạ hay khô khan, mà trở nên sống động và thấu cảm hơn bao giờ hết.

Đừng quên ghé thăm Anton Music nếu bạn đang tìm kiếm một cây đàn ưng ý nhé. Anton Music luôn cam kết mang đến những sản phẩm chất lượng cùng sự tư vấn tận tâm nhất. Hãy đến Anton Music để chọn cho mình cây đàn mơ ước và bắt đầu viết nên câu chuyện âm nhạc của riêng bạn!

SHOWROOM NHẠC CỤ ANTON MUSIC

Chuyên phân phối và bán lẻ piano – đàn organ – nhạc cụ các loại

📞 Tư vấn và đặt hàng: 0943.633.281 – 0963.166.238

📩 Email: antmusiccenter@gmail.com

🌐 Website: nhaccuantonmusic.com

📘 Fanpage: Nhạc cụ ANTON MUSIC và Nhạc cụ AntonMusic

🎬 YouTube: ANTON MUSIC

🎵 TikTok: Nhạc Cụ Anton Music

👉 Zalo OA chính thức: https://oa.zalo.me/1136399824568529936

🏢 Showroom chính: 33 Lê Văn Chí, Phường Linh Trung, TP. Thủ Đức (Gần Ngã tư Thủ Đức, ĐH Sư Phạm Kỹ Thuật)

🕒 Giờ mở cửa: 8:00 – 22:00 (Tất cả các ngày trong tuần)

👉 Giao hàng toàn quốc – lắp đặt tận nhà – trả góp lãi suất 0%

👉 Chuyên đàn piano cơ Nhật Bản – piano điện – organ – keyboard – phụ kiện âm nhạc