Nước Mắm Có Từ Bao Giờ? Nước Mắm Có Tốt Cho Sức Khoẻ Không? Tìm Hiểu Về Ngành Nghề Làm Nước Mắm Truyền Thống Tại Việt Nam

Nước Mắm Truyền Thống Việt Nam Là Di Sản Văn Hóa và Tinh Hoa Ẩm Thực Của Việt Nam

Hành trình tìm hiểu lịch sử và nguồn cội của nước mắm Việt quốc hồn quốc tuý

Nước mắm là một gia vị tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa cả một chiều sâu văn hóa và lịch sử, không chỉ riêng tại Việt Nam mà còn có những hình thức tương tự đã xuất hiện từ rất sớm trong các nền văn minh cổ đại. Các ghi chép cho thấy người Carthage cổ đại đã sản xuất và buôn bán một loại nước xốt từ cá gọi là “gàros” , trong khi người La Mã cổ đại lại tự hào với “garum” – một loại nước mắm cao cấp được làm từ máu và nội tạng cá, có giá trị rất đắt đỏ. Sự hiện diện của các chế phẩm từ cá này ở những nền văn hóa khác nhau cho thấy nhu cầu chung của con người trong việc tìm kiếm phương pháp bảo quản cá và làm phong phú thêm hương vị cho món ăn từ nguồn lợi thủy sản. Đây là một giải pháp tự nhiên, phát triển từ kinh nghiệm thực tiễn khi con người đối mặt với việc nguồn cá dồi dào nhưng dễ hư hỏng. Quá trình ướp cá với muối, theo thời gian, đã dẫn đến sự phân giải protein cá thành các axit amin, tạo ra một dung dịch lỏng mang vị mặn và hương thơm đặc trưng, chính là tiền thân của nước mắm ngày nay.

Tại Việt Nam, nghề làm nước mắm đã có từ nhiều thế kỷ trước, gắn liền với đời sống của cư dân ven biển và nguồn lợi cá cơm phong phú. Các làng nghề nước mắm nổi tiếng như Phú Quốc đã có lịch sử hình thành và phát triển trên 200 năm. Không chỉ là một sản phẩm thủ công truyền thống mà nước mắm còn từng được công nhận về giá trị và chất lượng ở tầm quốc gia. Dưới triều vua Minh Mạng, nước mắm từ vùng Nam Định và Ninh Bình đã được chọn làm vật phẩm để nộp thuế cho triều đình. Việc một sản phẩm địa phương được chọn làm cống phẩm thường hàm ý rằng nó sở hữu chất lượng vượt trội, quý hiếm hoặc mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất đó. Điều này không chỉ là một minh chứng cho chất lượng đã được khẳng định từ sớm mà còn tạo nên một di sản về sự công nhận, một yếu tố giá trị có thể được khai thác hiệu quả trong việc xây dựng câu chuyện thương hiệu, từ đó củng cố uy tín và niềm tin nơi người tiêu dùng hiện đại. Hành trình lịch sử của nước mắm Việt, từ những xưởng sản xuất thủ công sơ khai đến vị thế là một phần không thể thiếu trong bản sắc ẩm thực, phản ánh sự sáng tạo và thích ứng của người Việt trong việc tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Cách chế biến nước mắm truyền thống thủ công từ những con cá biển

Quy trình làm nước mắm truyền thống là một nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kinh nghiệm được đúc kết qua nhiều thế hệ. Từ khâu chọn lựa nguyên liệu đến kỹ thuật ủ chượp và chiết rót, mỗi công đoạn đều ẩn chứa những bí quyết riêng, tạo nên hương vị đặc trưng không thể nhầm lẫn của nước mắm thủ công.

Nguyên liệu tinh túy không thể thiếu: Cá và Muối

Hai thành phần cốt lõi để làm nên những giọt nước mắm truyền thống đậm đà chính là cá và muối. Từ xa xưa, cá và muối đã hòa quyện với nhau một cách kỳ diệu, tạo nên hương vị đặc trưng mà không thể nhầm lẫn. Ông bà ta đã đúc kết trong câu ca dao quen thuộc: “Cá không ăn muối cá ươn”, như một lời nhắc nhở về sự quan trọng của muối trong việc bảo quản cá và dần dà khi để lâu lại tạo nên những giọt nước mắm thơm ngon, đậm đà đến lạ. Nhưng có phải cá nào cũng làm được những mẻ nước mắm ngon không?

• Chọn cá: Loại cá được ưa chuộng và sử dụng phổ biến nhất để làm nước mắm là cá cơm, bao gồm nhiều loại như cá cơm than, cá cơm sọc tiêu, cá cơm đỏ, cá cơm phấn chì, hay cá cơm lép. Cá cơm được đánh giá cao bởi khả năng cho ra nước mắm có hương vị thơm ngon nhất, độ đạm hài hòa và thời gian thủy phân tương đối ngắn. Ngoài cá cơm, tùy theo đặc điểm vùng miền và nguồn lợi thủy sản địa phương, các loại cá khác như cá nục, cá trích, cá chỉ vàng, hay cá đốm cũng được sử dụng ủ nước mắm.

Chất lượng cá là yếu tố tiên quyết. Cá dùng làm mắm phải tuyệt đối tươi ngon, không bị ươn hay hư hỏng. Nhiều nhà làm mắm truyền thống ưu tiên chọn cá được đánh bắt trong ngày, thường là những chuyến tàu đi từ nửa đêm và cập bờ vào sáng sớm, để đảm bảo cá giữ được độ tươi và hàm lượng đạm cao nhất.   

• Chọn muối: Muối dùng để ướp cá phải là muối biển tinh khiết, hạt đều, có màu trắng đục và khô ráo, không lẫn tạp chất. Thời điểm thu hoạch muối tốt nhất thường là khi thời tiết bắt đầu vào thu, lúc nắng không quá gắt nhưng vẫn đủ để muối khô. Một bí quyết quan trọng của các nhà làm mắm truyền thống là muối sau khi thu mua phải được lưu kho trong thời gian ít nhất 12 tháng. Quá trình cho muối nghỉ này giúp loại bỏ vị chát, đắng và các vị không mong muốn khác của muối mới, từ đó giúp nước mắm thành phẩm có hậu vị ngọt thanh, không bị gắt. Một số vùng nổi tiếng về chất lượng muối làm mắm như Bà Rịa hay Cà Ná, nơi được cho là có loại muối tốt nhất Đông Nam Á với tỷ lệ NaCl lên đến 95%.

Bí quyết ủ chượp và các phương pháp đặc trưng

“Chượp” là thuật ngữ dùng để chỉ hỗn hợp cá và muối đã được trộn theo một tỷ lệ nhất định và sẵn sàng cho quá trình lên men. Đây là công đoạn quan trọng nhất, quyết định đến hương vị và chất lượng của nước mắm.

Tỷ lệ trộn cá và muối: Tỷ lệ phổ biến nhất được áp dụng tại nhiều làng nghề là 3 phần cá và 1 phần muối (3:1). Tuy nhiên, một số nơi có thể điều chỉnh tỷ lệ này, ví dụ như 4 cá : 1 muối  hoặc 10 cá : 4 muối , nhằm tạo ra nước mắm có độ đậm đặc và hàm lượng đạm cao hơn. Việc sử dụng tỷ lệ cá cao, muối thấp đòi hỏi nguyên liệu cá phải cực kỳ tươi ngon và thùng chứa phải được vệ sinh, khử khuẩn vô cùng cẩn thận để tránh hư hỏng.

Quy trình ủ chượp (phương pháp gài nén – kéo rút): Đây là phương pháp phổ biến và lâu đời, bao gồm các bước chính:

• Trộn cá và muối: Cá tươi sau khi được làm sạch (tùy phương pháp, có nơi rửa bằng nước biển ngay trên tàu ) sẽ được trộn đều với muối theo tỷ lệ đã định.   
• Vào chượp: Hỗn hợp cá muối được cho vào các thùng chứa chuyên dụng.   
• Gài nén: Sau khi cho cá vào thùng, người ta sẽ dùng vỉ tre hoặc các tấm nẹp bằng gỗ đặt lên trên bề mặt cá, sau đó dùng đá nặng chèn lên để ép chặt khối cá xuống. Lớp trên cùng thường được phủ thêm một lớp muối để tránh ruồi nhặng và mùi tanh. Việc gài nén giúp loại bỏ không khí, tạo điều kiện cho quá trình lên men yếm khí diễn ra thuận lợi.   
• Ủ và phơi nắng (tùy vùng): Thùng chượp sau đó được đậy lại và để ở nơi có nhiệt độ ổn định, một số nơi có thể phơi nắng để thúc đẩy quá trình lên men. Thời gian ủ chượp kéo dài, thường từ 6 tháng đến 2 năm , phổ biến nhất là từ 12 đến 18 tháng , thậm chí có thể lên đến 24 tháng. Trong suốt thời gian này, các Enzyme có sẵn trong ruột cá sẽ từ từ phân giải Protein trong thịt cá thành các Axit Amin, tạo nên hương vị và các dưỡng chất đặc trưng của nước mắm. Thời gian ủ càng lâu, nước mắm thành phẩm thu được càng có màu sắc bắt mắt, độ sánh cao và mùi thơm nồng đượm hơn.   
• Kéo rút và lọc: Sau vài ngày ủ, người ta bắt đầu rút nước bổi lần đầu. Nước này được đổ trở lại vào thùng chượp và đảo cá, quy trình này lặp lại nhiều lần cho đến khi nước bổi không còn mùi tanh mà chuyển sang mùi thơm và màu đẹp, báo hiệu giai đoạn chượp hoàn thành. Khi chượp đã đến độ chín, những giọt nước mắm đầu tiên, tinh túy nhất, được gọi là “nước mắm nhỉ” hay “nước mắm cốt“, sẽ được rút ra. Lượng nước mắm nhỉ này thường chiếm khoảng 50-70% tổng lượng nước mắm trong thùng. Phần bã cá còn lại trong thùng sẽ được trộn với nước muối hòa tan để tiếp tục ủ và thu về nước mắm loại 1, loại 2 với độ đạm thấp hơn. Nước mắm sau khi rút sẽ được lọc kỹ để loại bỏ cặn bã và tạp chất.   
• Kiểm định chất lượng: Nước mắm thành phẩm được kiểm tra các chỉ tiêu quan trọng như độ đạm, độ mặn, màu sắc, và hương vị để đảm bảo đạt tiêu chuẩn trước khi đóng chai.   
• Chiết rót và đóng gói: Nước mắm đạt chuẩn được chiết rót vào chai (thường là chai thủy tinh hoặc nhựa PET chất lượng cao), đóng nắp và dán nhãn, sau đó đóng thùng để đưa ra thị trường.   
• Phương pháp đánh khuấy: Phương pháp này có truyền thống lâu đời ở Cát Bà (Hải Phòng) và một số vùng ở Nam Trung Bộ. Cá cơm tươi sau khi làm sạch được ủ với muối (khoảng 20% so với lượng cá) trong các chum sành lớn. Điểm đặc trưng là cá được đảo đều mỗi ngày và phơi nắng. Việc đảo trộn thường xuyên giúp tăng khả năng phân giải enzyme và vi sinh vật, rút ngắn thời gian ủ chượp xuống còn khoảng 6 – 8 tháng nếu điều kiện nhiệt độ thuận lợi. Ưu điểm của phương pháp này là thời gian sản xuất nhanh hơn. Tuy nhiên, nhược điểm là hương vị nước mắm thường không đậm đà bằng phương pháp gài nén – kéo rút, và quy trình này đòi hỏi người làm mắm phải có kinh nghiệm dày dặn vì rất dễ làm hỏng mẻ chượp nếu không kiểm soát tốt các yếu tố.

Sự kỳ công trong quá trình chọn lựa nguyên liệu, kết hợp với thời gian ủ chượp kéo dài và sự chăm sóc tỉ mỉ, chính là những yếu tố tạo nên giá trị và sự khác biệt của nước mắm truyền thống. Giá thành cao hơn của nước mắm truyền thống so với các sản phẩm công nghiệp phần lớn xuất phát từ chi phí nguyên liệu chất lượng cao, thời gian sản xuất dài và quy trình thủ công đòi hỏi nhiều công sức. Đây là điểm khác biệt cơ bản mà người tiêu dùng cần được truyền thông rõ ràng để hiểu và trân trọng giá trị của từng giọt nước mắm tinh túy.

Dụng cụ và quy trình tại các nhà thùng hay làng nghề

Dụng cụ sử dụng trong quá trình ủ chượp không chỉ phản ánh quy mô sản xuất mà còn góp phần tạo nên những sắc thái hương vị riêng biệt cho nước mắm của từng vùng.

Dụng cụ ủ chượp truyền thống:

• Thùng gỗ: Đây là loại dụng cụ phổ biến nhất, đặc biệt tại các thủ phủ nước mắm như Phú Quốc và Phan Thiết. Các loại gỗ thường được sử dụng là gỗ bời lời hoặc gỗ mít. Thùng gỗ có ưu điểm là bền, giữ nhiệt tốt và theo thời gian, gỗ cũng tương tác với chượp, góp phần tạo nên hương vị đặc trưng cho nước mắm.   
• Lu, chum sành: Được đánh giá là cho ra nước mắm có chất lượng tốt nhất do đặc tính của sành giúp quá trình lên men diễn ra từ từ và ổn định. Tuy nhiên, kích thước của lu, chum sành thường khá nhỏ, sức chứa không nhiều nên thường phù hợp với quy mô sản xuất hộ gia đình hoặc các dòng sản phẩm đặc biệt.   
• Bể xi măng: Để đáp ứng nhu cầu sản xuất lớn hơn, một số cơ sở sử dụng bể xây bằng xi măng, mặt trong thường được ốp gạch men để đảm bảo vệ sinh và dễ dàng làm sạch. Nước mắm Diêm Điền (Thái Bình) là một ví dụ về việc sử dụng bể xi măng lớn để ủ chượp.   
• Ang sành: Tại Cái Rồng (Quảng Ninh), người dân địa phương có truyền thống ủ cá trong các ang làm bằng sành.   
• Thiết bị hỗ trợ hiện đại: Ngày nay, để nâng cao năng suất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và hoàn thiện quy trình, một số cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống, đặc biệt là các xưởng có quy mô vừa và nhỏ, đã bắt đầu ứng dụng một số thiết bị máy móc. Các thiết bị này bao gồm nồi nấu nước mắm có cánh khuấy (giúp đảo trộn đều và tránh đóng cặn), máy lọc nước mắm (giúp loại bỏ tạp chất hiệu quả hơn), máy chiết rót bán tự động hoặc thủ công, và máy đóng, dập nắp chai. Việc áp dụng công nghệ này giúp hoàn thiện hơn quá trình sản xuất, nhưng điều quan trọng là các công đoạn cốt lõi của phương pháp truyền thống như chọn lựa nguyên liệu và thời gian ủ chượp tự nhiên vẫn được bảo tồn.

Sự đa dạng trong phương pháp ủ chượp (gài nén, đánh khuấy) kết hợp với việc sử dụng các loại dụng cụ chứa khác nhau (thùng gỗ, chum sành, bể xi măng) và đặc điểm khí hậu, loại cá đặc trưng của từng địa phương đã tạo nên một bức tranh phong phú về hương vị nước mắm trên khắp Việt Nam. Mỗi loại nước mắm mang một dấu ấn riêng, làm giàu thêm cho bản đồ ẩm thực Việt. Chính “nước mắm nhỉ” hay “nước mắm cốt” – những giọt tinh túy đầu tiên được chắt lọc sau quá trình ủ công phu là điểm nhấn độc đáo, mang giá trị dinh dưỡng và hương vị cao nhất đến từng bữa cơm gia đình Việt Nam.

Tầm quan trọng của nước mắm trong tâm thức và văn hóa ẩm thực người Việt Nam

Nước mắm không đơn thuần là một loại gia vị mà đã trở thành một phần không thể tách rời của văn hóa ẩm thực và đời sống tinh thần người Việt. Nó được ví như quốc hồn, quốc túy là tinh hoa quan trọng làm nên sự khác biệt và độc đáo của ẩm thực Việt Nam trên bản đồ ẩm thực thế giới.   

Trong mỗi bữa cơm gia đình Việt, từ những món ăn dân dã thường ngày đến những mâm cỗ thịnh soạn, chén nước mắm luôn chiếm một vị trí trang trọng. Nó là gia vị nêm nếm cho vô số món ăn, từ các món kho, món xào, món canh đến các món hấp, luộc, mang đến hương vị đậm đà, đặc trưng và vô cùng hấp dẫn. Nước mắm còn là linh hồn của các loại nước chấm đa dạng, được pha chế một cách khéo léo để phù hợp với từng món ăn cụ thể, làm tăng thêm sự tinh tế và phong phú cho cho từng món ăn. Đặc biệt, trong ẩm thực Huế, người ta có thể tìm thấy khoảng 30 loại nước chấm khác nhau có nguồn gốc từ nước mắm.   

Nước mắm còn gắn bó sâu sắc với đời sống người Việt qua bao thăng trầm lịch sử, tựa như muối, dưa, cà là những thứ mộc mạc nhưng bền bỉ, sắt son, thể hiện một phần tâm hồn và cốt cách của dân tộc. Nước mắm không chỉ làm tăng hương vị món ăn mà còn là nguồn cung cấp dinh dưỡng, thậm chí trong một số trường hợp, nước mắm còn được sử dụng như một bài thuốc dân gian để trị bệnh hoặc tăng cường sức khỏe. Chẳng hạn, nước mắm Vạn Phần ở Nghệ An có ngâm vừng vàng được ngư dân dùng để chống rét khi đi biển và tăng cường sức khỏe cho thợ lặn.   

Giá trị văn hóa của nước mắm còn thể hiện ở khả năng Việt hóa các món ăn từ nước ngoài. Chỉ cần thêm một chút nước mắm, những món ăn xa lạ cũng có thể trở nên gần gũi và phù hợp hơn với khẩu vị người Việt. Điều này cho thấy vai trò trung tâm và sức ảnh hưởng mạnh mẽ của nước mắm trong việc định hình bản sắc ẩm thực Việt.

Chính sự gắn kết sâu sắc này tạo ra một lợi thế cạnh tranh về mặt cảm xúc vô cùng mạnh mẽ cho nước mắm truyền thống. Bởi lẽ, nước mắm truyền thống, với quy trình sản xuất thủ công, lịch sử lâu đời và những câu chuyện làng nghề, dễ dàng chạm đến những giá trị văn hóa và ký ức hơn so với các sản phẩm công nghiệp. Những câu chuyện về bữa cơm gia đình ấm cúng, về tình yêu thương được gửi gắm qua từng giọt nước mắm, hay về sự kế thừa và gìn giữ tinh hoa của cha ông.

Bên cạnh đó, sự đa dạng trong cách pha chế và sử dụng nước mắm theo từng vùng miền cũng làm nên nét đặc sắc độc đáo của ẩm thực Việt. Người Bắc thường ưa chuộng vị nước mắm thanh đạm, nhẹ nhàng, vừa đủ để tôn lên hương vị tự nhiên của món ăn mà không làm át đi vị nguyên bản. Trong khi đó, người miền Trung lại thích nước mắm đậm vị hơn, thường có vị cay nồng đặc trưng, thể hiện sự mạnh mẽ và đậm đà của ẩm thực nơi đây. Còn người miền Nam lại chuộng vị nước mắm ngọt thanh, dịu dàng, hòa quyện cùng các loại gia vị như đường thốt nốt hay đường mía, tạo nên sự cân bằng ngọt mặn tinh tế, rất phù hợp với những món ăn đa dạng và nhiều màu sắc của người miền Nam.

Các làng nghề sản xuất nước mắm truyền thống trứ danh ở mảnh đất hình chữ S thân thương

Việt Nam với hơn 3.000 km bờ biển dài trải từ Bắc vào Nam, chính là thiên đường của các vùng nghề làm nước mắm truyền thống. Mỗi vùng miền đều có những cách làm nước mắm đặc trưng riêng, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nền ẩm thực nước nhà. Từ Phú Quốc nổi tiếng với nước mắm cá cơm đậm đà của các cơ sở như Phụng Hưng, Khải Hoàn, đến các vùng biển miền Trung như Hà Tĩnh với những cơ sở lâu đời như Tứ Ngân, hay làng nghề nước mắm Nam Ô ở Đà Nẵng với cơ sở Quảng Tín, đều giữ gìn và phát huy nghề truyền thống này một cách trọn vẹn.

Đi dọc đất nước, mọi người sẽ dễ dàng tìm thấy những cơ sở làm nước mắm gia truyền như Hưng Thịnh ở Cát Hải – Hải Phòng, Vạn Vân ở Khánh Hòa, hay cơ sở nước mắm truyền thống Tứ Ngân tại Hà Tĩnh, nơi các nghệ nhân vẫn duy trì cách làm thủ công, ủ muối trong chum sành, giữ nguyên hương vị tự nhiên của cá và muối biển. Đây chính là nét đẹp văn hóa truyền thống mà mỗi vùng biển Việt Nam được mẹ thiên nhiên ưu đãi quanh năm.

• Phú Quốc (Kiên Giang): Với lịch sử hơn 200 năm, nước mắm Phú Quốc nổi tiếng với việc sử dụng cá cơm sóc tiêu hoặc cá cơm than tươi ngon, được ủ chượp trong các nhà thùng bằng gỗ bời lời. Nước mắm Phú Quốc thường có độ đạm tự nhiên cao, dao động từ 40 đến 43 độ N, mang hương vị ngọt dịu đặc trưng, màu cánh gián đẹp mắt.
• Phan Thiết (Bình Thuận): Được mệnh danh là cái nôi của nghề làm nước mắm truyền thống Việt Nam, Phan Thiết có lịch sử làm mắm hàng trăm năm. Nguyên liệu chính là các loại cá cơm, trong đó ngon nhất phải kể đến cá cơm than và cá cơm sọc tiêu.  
• Cà Ná (Ninh Thuận): Vùng đất đầy nắng và gió này có lịch sử làm nước mắm hàng trăm năm, với nguồn nguyên liệu chính là cá cơm, cá nục tươi rói từ biển và loại muối Cà Ná trứ danh được xem là tốt nhất Đông Nam Á. Nước mắm Cà Ná có độ đạm tự nhiên có thể lên đến 30 độ N, màu cánh gián đặc trưng và hương thơm dịu nhẹ. Cái nắng đặc trưng của Ninh Thuận đóng vai trò quan trọng giúp mắm nhanh chín và đạt được hương vị độc đáo.   
• Ba Làng (Thanh Hóa): Làng nghề này đã tồn tại hàng trăm năm, nổi tiếng với việc sản xuất nước mắm từ các loại cá cơm, cá trích, cá đốm theo phương pháp truyền thống. Nước mắm Ba Làng được đánh giá cao về độ ngon và an toàn, mang hương vị đặc trưng của vùng biển xứ Thanh.   
• Nha Trang (Khánh Hòa): Tận dụng nguồn lợi hải sản phong phú, nước mắm Nha Trang chủ yếu được làm từ cá cơm, cá nục, một phần cá tạp và muối lấy từ Hòn Khói hoặc Cam Ranh. Cá được ủ trong các thùng gỗ lớn hoặc bể chuyên dụng theo tỷ lệ 3 cá : 1 muối trong khoảng 6 tháng.   

Ngoài những tên tuổi lớn kể trên, còn rất nhiều làng nghề khác trên khắp dải đất Việt Nam góp phần làm phong phú thêm di sản nước mắm như: nước mắm rươi Trà Vinh (làm từ con rươi, một loại sinh vật tự nhiên), nước mắm Cửa Khe ở Quảng Nam (làm từ cá cơm than), nước mắm ở Huế (tại các huyện Phú Vang, Phong Điền), nước mắm Diêm Điền ở Thái Bình (ủ trong bể xi măng), nước mắm Cái Rồng ở Quảng Ninh (ủ trong ang sành), nước mắm Cát Hải ở Hải Phòng (nổi tiếng với phương pháp phơi nắng và đánh đảo), nước mắm Vạn Phần và Quỳnh Lưu ở Nghệ An, nước mắm Khúc Phụ ở Thanh Hóa, nước mắm Đề Gi ở Bình Định, nước mắm Sa Châu ở Nam Định, và nước mắm Hải Nhuận ở Huế.   

Để mọi người có cái nhìn tổng quan và dễ dàng so sánh, dưới đây là bảng tóm tắt đặc điểm của nước mắm từ một số vùng, làng nghề nổi tiếng:

Bảng 1: So sánh đặc điểm nước mắm truyền thống từ các vùng, làng nghề nổi tiếng

Tại thôn Bắc Lạc, xã Thạch Lạc, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, có một cơ sở làm nước mắm truyền thống được nhiều người biết đến và tin yêu đó chính là Cơ Sở Nước Mắm Truyền Thống Tứ Ngân. Nơi đây không chỉ sản xuất ra những giọt nước mắm đậm đà, thơm ngon mà còn đảm bảo độ đạm cao và an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Điều làm nên thương hiệu nước mắm Tứ Ngân chính là hương vị đậm đà đặc trưng, thơm ngon và trọn vẹn bản sắc truyền thống miền Trung. Mỗi giọt nước mắm được sản xuất tại đây đều mang đậm hương vị cá cơm tươi ngon kết hợp với muối biển tinh khiết, tạo nên vị mặn vừa phải, hậu ngọt sâu sắc và mùi thơm tự nhiên khó quên.

Khác với các loại nước mắm công nghiệp pha chế nhanh, nước mắm Tứ Ngân được ủ muối theo phương pháp truyền thống trong những chiếc chum sành, dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt của các nghệ nhân lành nghề. Quá trình ủ muối kéo dài từ 12 đến hơn 24 tháng, tạo điều kiện để cá và muối hòa quyện, lên men tự nhiên, cho ra những giọt nước mắm tinh khiết, sóng sánh màu vàng cánh gián, hương thơm dịu nhẹ nhưng vô cùng quyến rũ. Tại Tứ Ngân, cá cơm tươi được chọn lựa kỹ càng, cá phải đảm bảo chất lượng tươi sạch, đánh bắt trực tiếp từ vùng biển Thạch Lạc. Muối biển được sử dụng cũng là loại muối hạt nguyên chất, hoàn toàn tự nhiên, không pha tạp chất từ Thạch Bàn. Toàn bộ quy trình sản xuất được giám sát nghiêm ngặt nhằm đảm bảo nước mắm đạt tiêu chuẩn độ đạm cao nhất mà vẫn giữ được sự tinh khiết và hương vị truyền thống đặc trưng.

An toàn sức khỏe luôn là ưu tiên hàng đầu tại Cơ Sở Nước Mắm Truyền Thống Tứ Ngân. Sản phẩm tại đây không sử dụng bất kỳ loại hóa chất, chất bảo quản hay hương liệu nhân tạo nào. Mọi khâu từ chọn nguyên liệu, ủ muối, chiết rót đến đóng gói đều tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ đó, khách hàng hoàn toàn yên tâm sử dụng nước mắm Tứ Ngân trong các bữa ăn hàng ngày, vừa tăng hương vị thơm ngon cho món ăn, vừa bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Đặc biệt, nước mắm truyền thống còn chứa các lợi khuẩn và enzym giúp hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng, rất tốt cho sức khỏe lâu dài.

Ngoài sản phẩm nước mắm nguyên chất truyền thống đậm đà, Tứ Ngân tại Hà Tĩnh còn mang đến cho quý khách hàng các đặc sản phong phú, đa dạng mang trọn vẹn hương vị biển miền Trung nắng gió.

Một trong những món đặc sản của chị Lê Nga chủ cở sở sản xuất nước mắm Tứ Ngân không thể bỏ qua chính là mắm ruốc (ruốc mặn) là món ăn truyền thống đã trở thành niềm tự hào của người dân Hà Tĩnh. Mắm ruốc được chế biến thủ công từ những con ruốc tươi ngon được đánh bắt trong ngày, trải qua quá trình lên men tự nhiên lâu dài, giữ lại vị mặn mòi, đậm đà rất đặc trưng. Mắm ruốc thường được dùng làm gia vị trong nhiều món ăn như nêm nếm trong các món canh, chấm cùng rau luộc hay ăn kèm với cơm trắng nóng hổi. Đặc biệt, chị Lê Nga của cơ sở sản xuất nước mắm Tứ Ngân còn cung cấp ruốc chua là một biến thể độc đáo với vị chua dịu nhẹ, thơm ngon, thích hợp làm món ăn khai vị hay chấm kèm các loại rau sống.

Bên cạnh đó, chị Lê Nga còn có bán các loại hải sản khô đặc sản nổi tiếng như cá cơm khô, cá mờm (hay còn gọi là cá bún) và tép khô (ruốc khô). Những loại hải sản này được tuyển chọn kỹ càng, phơi khô dưới ánh nắng tự nhiên, vệ sinh, an toàn, giữ nguyên được độ dai ngon, mùi thơm đặc trưng và vị ngọt đậm đà của biển cả. Cá khô và tép khô bên cạnh chế biến các món ăn còn có thể làm quà biếu dành tặng người thân, bạn bè mỗi khi có dịp ghé thăm Hà Tĩnh.

Đặc sản bên chị chị Lê Nga Không thể không nhắc tới mực khô là một loại hải sản cao cấp được săn đón bởi vị thơm, giòn dai và béo ngậy đặc trưng. Mực khô Tứ Ngân được chế biến tỉ mỉ, giữ trọn vị ngọt của mực tươi sau khi phơi khô, là món ăn khoái khẩu trong các bữa tiệc gia đình, hội họp hay làm món nhậu lai rai quen thuộc với các anh em chí cốt của người dân miền Trung.

Ngoài các sản phẩm khô, chị Lê Nga còn cung cấp hải sản tươi sống được ngư dân địa phương đánh bắt trực tiếp từ vùng biển Thạch Lạc. Từng con cá, con mực được lựa chọn kỹ lưỡng và vận chuyển nhanh chóng để đảm bảo độ tươi ngon, giữ nguyên hương vị tươi mới và giàu dinh dưỡng của hải sản miền biển.

Tất cả các món đặc sản Hà Tĩnh bên chị Lê Nga đều được chế biến và bảo quản theo phương pháp truyền thống giữ gìn sự tươi ngon tự nhiên, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và hương vị đặc trưng không thể nhầm lẫn của vùng biển Hà Tĩnh thân thương mà hữu tình.

CƠ SỞ SẢN XUẤT NƯỚC MẮM TỨ NGÂN

Địa chỉ: Thôn Bắc Lạc, Xã Thạch Lạc, Huyện Thạch Hà, Tỉnh Hà Tĩnh

SĐT đặt hàng: 036.824.4460 (Chị Lê Nga)

Facebook: Nga Le (Chuyên hải sản biển)

Nhận order và vận chuyển nước mắm Tứ Ngân và các loại hải sản biển tươi toàn toàn

Mua càng nhiều ưu đãi càng lớn

Đặc sản quê nhà Hà Tĩnh (theo mùa):

• Mắm ruốc (ruốc mặn)
• Ruốc chua
• Cá cơm khô, cá mờm (cá bún)
• Tép khô (ruốc khô)
• Mực khô
• Hải sản tươi sống các loại

Hàng tươi sống đánh bắt mỗi ngày, an toàn với người tiêu dùng.